Με αφορμή τα όλο και περισσότερα ομοφοβικά/τρανσφοβικά περιστατικά σωματικής και λεκτικής βίας εις βάρος των lgbt ατόμων στη χώρα μας, το Proud Press μίλησε με την Ελίζα Ελευθερίου, ειδικό σε θέματα αυτοάμυνας, πολεμικών τεχνών και εναλλακτικής άσκησης, προκειμένου να αποτυπώσει όσο το δυνατόν περισσότερο αναλυτικά έναν οδηγό – κλειδί διαχείρισης τέτοιων περιπτώσεων.
Στα πλαίσια της παρακάτω συνέντευξης, θα θέλαμε να ξεκαθαρίσουμε ότι το μίσος, η ρατσιστική συμπεριφορά και η άσκηση βίας εκ μέρους του θύτη δεν δικαιολογούνται σε καμία περίπτωση, όποια και να είναι η βαθύτερη αιτία που τον οδήγησε σε μία κατά μέτωπο επίθεση, λεκτική ή/και σωματική, ενάντια στο θύμα. Το θύμα μίας βίαιης συμπεριφοράς δεν μπορεί να είναι και δεν είναι ΠΟΤΕ προκλητικό, σε καμία περίπτωση ΔΕΝ αξίζει να του ασκηθεί βία και σίγουρα ΔΕΝ έχει την ευθύνη, ολική ή μερική, για την επιθετική συμπεριφορά του θύτη.
Ωστόσο είναι γεγονός ότι τα lgbt άτομα αποτελούν στόχο τέτοιων ατόμων ή ομάδων, που επιλέγουν να τρομοκρατούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, μιας και η διαφορετικότητα για αυτούς αποτελεί απειλή!
Τι μπορούμε να κάνουμε, λοιπόν, προκειμένου να απεμπλακούμε από ένα τέτοιο συμβάν;
Καταρχάς, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τι είναι αυτό που μπορεί να «προκαλέσει» τη βίαιη συμπεριφορά ενός τέτοιου ανεγκέφαλου ατόμου…
- Τι είναι αυτό που προκαλεί το θύτη να επιτεθεί στο θύμα;
ΕΕ: Το πρώτο πράγμα που παρατηρεί ο θύτης είναι η εμφάνιση, δηλαδή το ντύσιμο, το έντονο βάψιμο κλπ. Αν η εμφάνιση παραπέμπει σε συγκεκριμένα κοινωνικά στερεότυπα – μη αποδεκτά από τον θύτη, ας πούμε ότι είναι το πρώτο καμπανάκι βάσει της «λογικής» του θύτη.
- Τι όμως είναι αυτό που ωθεί ένα άτομο να μετατρέψει τον θυμό του σε βίαιο ξέσπασμα;
ΕΕ: Αν εξαιρέσουμε το γεγονός ότι τα πραγματικά αίτια αυτής της συμπεριφοράς βρίσκονται στην ψυχοσύνθεση του θύτη, πιστεύω ότι αυτό που δρα καταλυτικά στο να ασκήσει ένα τέτοιο άτομο βία είναι το βλέμμα του θύματος, ειδικά το ειρωνικό βλέμμα, και σίγουρα η αντίδραση του θύματος (σωματική, λεκτική) στην επίθεση που δέχεται. Αν θέλουμε να αποφύγουμε μία τέτοια συμπεριφορά, πρέπει να κάνουμε πως δεν ακούμε, να μην εμπλακούμε σε συζήτηση με τον θύτη, γιατί αυτό θα τον «προκαλέσει» ακόμη περισσότερο. Πάνω στην ένταση κάτι θα ειπωθεί ή η γλώσσα του σώματος θα γίνει τέτοια, που το βίαιο ξέσπασμα θα είναι αναπόφευκτο. Επιπλέον, έχοντας υπόψιν μας ότι δεν θα του μιλήσουμε καθόλου, θα πρέπει να μην τον κοιτάξουμε ευθέως στα μάτια παραπάνω από δύο δευτερόλεπτα. Σαν να τον προσπερνάμε. Διαφορετικά, τον ενθαρρύνουμε να μας πλησιάσει.
- Πως αντιδράμε στην περίπτωση που ο θύτης προσπαθεί να μας προκαλέσει με τέτοιο τρόπο, ώστε να επιτεθούμε εμείς πρώτοι σε εκείνον, επιζητεί δηλαδή τη βία;
ΕΕ: Πρέπει να δείξουμε ψυχραιμία, να μην τον κοιτάξουμε στα μάτια σε καμία περίπτωση, να μην σταθούμε μπροστά του και να μην αντιδράσουμε σε ό,τι και αν μας πει, ούτε λεκτικά ούτε σωματικά.
Ακόμα και αν αυτός μας πλησιάσει και σταθεί μπροστά μας, εκβιάζοντας με αυτόν τον τρόπο την αντίδρασή μας, δεν τον κοιτάζουμε στα μάτια, κάνουμε μεταβολή και τον προσπερνάμε. Σίγουρα είναι ακόμη καλύτερο, εφόσον βρίσκεστε στο δρόμο, με την πρώτη ευκαιρία να μπείτε μέσα σε ένα οποιοδήποτε κατάστημα, όπου πιθανόν να υπάρχει προσωπικό ασφαλείας, ώστε να αποφύγετε την περαιτέρω κλιμάκωση και να ζητήσετε βοήθεια, αν αισθάνεστε ότι την χρειάζεστε.
- Τι κάνουμε όμως όταν οι θύτες είναι πολλοί και μας περικυκλώνουν, ώστε να μην μπορούμε να ξεφύγουμε;
ΕΕ: Σε αυτή την περίπτωση, δυστυχώς δεν μπορούμε να αποφύγουμε την εμπλοκή μας μαζί τους. Ωστόσο, υπάρχουν μερικοί έξυπνοι τρόποι διαχείρισης που μπορούν να δράσουν ανασταλτικά, ώστε τελικά να αποφύγουμε τα χειρότερα, όπως:
α) Να λιποθυμήσουμε. Παίζουμε όσο το δυνατόν καλύτερο θέατρο. Δείχνουμε ότι έχουμε τρομοκρατηθεί, ότι φοβόμαστε πολύ και λιποθυμούμε. Σίγουρα δεν περιμένουν τέτοια αντίδραση και είναι πολύ πιθανόν να φοβηθούν και να αρχίσουν να τρέχουν μακριά.
β) Προφασιζόμαστε ιατρικό πρόβλημα. Όμως, είναι πολύ σημαντικό σε αυτό το σημείο να μην ανοίξουμε συζήτηση για κάποιο δήθεν ιατρικό πρόβλημα. Δεν επιζητούμε να μας λυπηθούν οι θύτες γιατί για παράδειγμα έχουμε καρκίνο. Αντίθετα, παίζουμε θέατρο! Δεν λέμε τι έχουμε, αλλά υποκρινόμαστε το σύμπτωμα, όπως τους σπασμούς μιας επιληψίας ή ένα καρδιακό επεισόδιο. Αυτό σίγουρα θα τους τρομάξει! Καλό θα ήταν να έχουμε εμείς προετοιμάσει λίγο τον εαυτό μας έτσι, ώστε αν τυχόν ποτέ μας συμβεί να μας επιτεθούν πολλά άτομα, να μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον τρόπο αποφυγής.
γ) Μπαίνουμε στη θέση τους. Αυτή η περίπτωση είναι αρκετά δύσκολη και απαιτεί, εκτός από εξαιρετική ψυχραιμία, και δεξιοτεχνία στον λόγο, ώστε μέσω της συζήτησης να τους «τουμπάρουμε». Για παράδειγμα, λέμε ότι και εμείς στηρίζουμε την ιδεολογία τους ή είμαστε πχ κατά μιας άλλης κοινωνικής ομάδας, την οποία επίσης έχουν στοχοποιήσει και τους ρωτάμε γιατί επιτίθενται σε εμάς και δεν κυνηγούν τους άλλους. Σίγουρα δεν ακούγεται σωστό, ωστόσο πρέπει να θυμάστε ότι εκείνη τη στιγμή παίζεται η ζωή σας, οπότε το να πείτε ένα τέτοιο ψέμα είναι απόλυτα θεμιτό!
- Πώς πρέπει κανείς να διαχειριστεί ένα τέτοιο περιστατικό, όταν η βία ασκείται από μέλος της οικογένειάς του;
ΕΕ: Εδώ το πράγμα περιπλέκεται αρκετά και σίγουρα απαιτεί εντελώς διαφορετική φιλοσοφία δράσης, η οποία εξαρτάται από το αν το συμβάν είναι μη προβλέψιμο ή δυστυχώς είναι επαναλαμβανόμενο, καθώς και από ποιο μέλος της οικογένειας ή του ευρύτερου οικογενειακού κύκλου ασκείται η βία.
Για παράδειγμα, αν το συγκεκριμένο άτομο μας έχει απειλήσει πολλές φορές στο παρελθόν ότι θα ασκήσει βία ή το έχει κάνει και φοβόμαστε ότι θα το ξανακάνει, θα ήταν αρκετά έξυπνο να του πούμε ότι έχουμε αφήσει κάποιο σημείωμα σε κάποιο άτομο - ενήλικα που εμπιστευόμαστε και ότι αν μας συμβεί κάτι, αυτό το τρίτο άτομο θα κινηθεί νομικά εναντίον του. Δείχνεις ότι περιμένεις ότι θα ασκήσει βία και σχεδόν τον προκαλείς (βάρα ρε να δεις τι έχει να γίνει έτσι και κάνεις πως με
αγγίζεις!!!) να την ασκήσει. Αυτό μπορεί να δράσει ανασταλτικά, γιατί , πέρα από το ότι ο θύτης μπορεί να σκεφτεί ότι θα έχει συνέπειες η συμπεριφορά του, μειώνεται και η δύναμη/φόρα που έχει πάρει για να μας επιτεθεί, αφού πλέον αντιλαμβάνεται ότι δεν μας έχει αιφνιδιάσει, κι άρα δεν έχει το πάνω χέρι. Επομένως, αν δείξουμε ότι περιμέναμε να συμπεριφερθεί κατ’ αυτόν τον τρόπο, ενδέχεται να κάνει πίσω.
Και στις δύο περιπτώσεις, δηλαδή είτε το άτομο αυτό μας επιτίθεται για πρώτη φορά και δεν το περιμέναμε είτε μας έχει επιτεθεί και στο παρελθόν, ένας επιπλέον τρόπος διαχείρισης είναι τη στιγμή της επίθεσης να τον απειλήσουμε ως εξής:
«Αν δεν με σκοτώσεις, δεν πρόκειται να το κρύψω… θα το πω σε όλους ότι μου επιτέθηκες και θα σε κάνω ρεζίλι παντού!! Κι αν με σκοτώσεις, θα σε βρουν γρήγορα και θα σε κλείσουν φυλακή, γιατί δεν είσαι επαγγελματίας δολοφόνος!!!»
Στην περίπτωση της οικογένειας επιβάλλεται να ανοίξουμε συζήτηση, διότι με αυτόν τον τρόπο εκτονώνεται η οργή.
- Σε περίπτωση που η βία είναι αναπόφευκτη, τι συμβουλεύετε τα θύματα;
ΕΕ: Σε κάθε περίπτωση, εφόσον αντιλαμβάνεται κανείς ότι το άτομο ή τα άτομα απέναντί του είναι αποφασισμένα να ασκήσουν βία, μία πολύ έξυπνη και ταυτοχρόνως αιφνιδιαστική κίνηση είναι να καθίσει οκλαδόν κάτω. Όχι στα γόνατα, αλλά οκλαδόν. Με αυτό τον τρόπο, δείχνουμε ότι αυτό που πάει να συμβεί δεν τιμάει τον επιτιθέμενο ούτε τον εξυμνεί, διότι εκείνη τη στιγμή το θύμα είναι αδύναμο, μιας και βρίσκεται σε κατώτερη θέση. Επομένως, ο θύτης δεν μπορεί να αντλήσει δύναμη ή κύρος (και να δειχθεί στα υπόλοιπα μέλη της ομάδας του) με το να επιτεθεί σε κάποιον ανυπεράσπιστο και (θεωρητικά) κατώτερο. Σημαντικό είναι να θυμόμαστε ότι τη στιγμή που βρισκόμαστε οκλαδόν, θα πρέπει να μιλάμε για τον εαυτό μας με υποτιμητικούς όρους, προκειμένου να ενισχύσουμε την εικόνα του κατώτερου (σε όλα τα επίπεδα) και αδύναμου. Για παράδειγμα, να αναφέρουμε πως δεν είμαστε τίποτα περισσότερο από ένα μυρμήγκι ή ότι είμαστε φτωχοί, άνεργοι και αξιοθρήνητοι, οι ίδιοι κλαίμε για την «αναπηρία» μας και δεν καταλαβαίνουμε πως ένα τόσο μικρό και ποταπό ανθρωπάκι αξίζει την προσοχή του θύτη.
Ακούγεται ακραίο, αλλά πρέπει να θυμόμαστε ότι εκείνη τη στιγμή η ζωή μας είναι στα χέρια του επιτιθέμενου. Το να τον κάνουμε να αισθανθεί ανώτερος, μιας και αυτό είναι το ζητούμενο για τον θύτη, παίζοντας θέατρο, μπορεί να μας γλυτώσει από τα χειρότερα, μιας και ως ανώτερος μπορεί και να θελήσει να φανεί και μεγαλόψυχος, αναβαθμίζοντας ακόμα περισσότερο την εικόνα και την υπεροχή του. Ο θύτης αντιλαμβάνεται με αυτόν τον τρόπο ότι δεν θα κερδίσει τίποτα περισσότερο ασκώντας βία πάνω μας.
- Εσείς έχετε βιώσει ποτέ τέτοια περιστατικά βίας;
ΕΕ: Αρκετές φορές, κατά τη διάρκειας της νυχτερινής μου διασκέδασης, είτε λόγω του επαγγέλματός μου, καθώς έχω δουλέψει ως ασφάλεια σε επιχειρήσεις, είτε λόγω της προφανής «διαφορετικής» μου φύσης, μιας και ανήκω και εγώ στην lgbt κοινότητα και αυτή μου η ιδιότητα με στοχοποιεί.
- Υπάρχει κάποια κατηγορία θύτη, η οποία απαιτεί εντελώς διαφορετική μεταχείριση σε σχέση με όλους τους προαναφερθέντες τρόπους;
ΕΕ: Υπάρχουν οι εξής κατηγορίες, τις οποίες μπορούμε πολύ δύσκολα να αποφύγουμε:
α) Μπράβοι – Επαγγελματίες: η ενδεδειγμένη αντίδραση είναι να προφασιστούμε πως είδαμε την αστυνομία να περνάει. Επιπλέον, μπορούμε να πούμε ότι στον χώρο που βρισκόμαστε υπάρχουν κάμερες παρακολούθησης και επομένως καταγράφονται τα πάντα ή ακόμα και ότι από στιγμή σε στιγμή θα έρθουν φίλοι να μας συναντήσουν. Όλα αυτά μπορούν να τους κάνει να αναθεωρήσουν και να μην επιτεθούν.
β) Άτομα κάτω από την επήρεια ουσιών σε κατάσταση παροξυσμού: η ενδεδειγμένη αντίδραση είναι ίδια με την κατηγορία (α), ωστόσο μπορούμε πάλι να παίξουμε θέατρο, προφασιζόμενοι ότι και εμείς ανήκουμε στην ίδια κατηγορία με αυτούς, είμαστε δηλαδή εθισμένοι σε ουσίες και ότι τα βγάζουμε πέρα δύσκολα.
γ) Συμμορίες: η ενδεδειγμένη αντίδραση είναι ίδια με την κατηγορία (α).
δ) Ακροδεξιές ομάδες – τάγματα εφόδου: εκτός από το να προφασιστούμε πως είδαμε την αστυνομία, ένας άλλος τρόπος αντίδρασης είναι να υποστηρίξουμε ότι έχουμε την ίδια ιδεολογία, ότι τους υποστηρίζουμε και ταυτοχρόνως τους προτρέπουμε όλοι μαζί να πάμε να κυνηγήσουμε κάποιους άλλους, που γνωρίζουμε ότι αποτελούν επίσης στόχο. Έτσι κερδίζουμε χρόνο και πάνω στην αναμπουμπούλα μπορούμε να βρούμε τρόπο να διαφύγουμε.
ε) Κακοτοπιές - χωρίς έξοδο "κινδύνου": είναι σημαντικό να αποφεύγουμε χώρους και μέρη που είναι επίφοβα, όπως σκοτεινά δρομάκια, περίεργα στενά, χώρους χωρίς εξόδους διαφυγής σε περίπτωση ανάγκης. Πολύ μεγάλη προσοχή στις τουαλέτες που δεν χωρίζονται σε ανδρών και γυναικών και σε κάθε περίπτωση μην πηγαίνετε μόνοι σας!
- Εν κατακλείδι λοιπόν, ποιος είναι αυτός που μπορεί να αποφύγει ένα βίαιο περιστατικό εναντίων του;
ΕΕ: Σίγουρα ο άνθρωπος που θα κατορθώσει να διατηρήσει την ψυχραιμία του, να κρατήσει χαμηλά το κεφάλι, χωρίς να δείξει την παραμικρή αντίδραση και απλά να φύγει μακριά από τον θύτη, έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να αποφύγει ένα τέτοιο περιστατικό. Επίσης, ο πολύ έξυπνος, που δεν μιλάει πολύ, αλλά ξέρει να παίζει θέατρο εκεί που χρειάζεται, έχει εξίσου καλές πιθανότητες να αποκλιμακώσει κατά κάποιον τρόπο την κατάσταση και να απεμπλακεί από ένα τέτοιο συμβάν αρτιμελής και ακέραιος. Το βέβαιο είναι ότι ένα άτομο, το οποίο έχει προετοιμαστεί κατάλληλα για μία τέτοια επίθεση, δηλαδή έχει εκπαιδευτεί σε αυτοάμυνα, ενδεχομένως να έχει εκπαιδευτεί και σε κάποιο κρυφό όπλο, έχει προετοιμαστεί ψυχολογικά, ώστε να μπορεί άμεσα να αξιολογήσει την κατάσταση και να αντιδράσει καταλυτικά, παίρνοντας πρωτοβουλία και επομένως μην αφήνοντας τον θύτη να τον εγκλωβίσει σε αυτή την κατάσταση βίας, μπορεί να διαχειριστεί πολύ καλύτερα τα πράγματα.
- Τέλος, έχετε κάτι να συμβουλέψετε τα lgbt άτομα που κυκλοφορούν πλέον «εκτός ντουλάπας» και κατά κάποιο τρόπο «οπλοφορούν» με τη διαφορετικότητά τους;
ΕΕ: Αυτό που έχω να δώσω ως συμβουλή είναι οι κανόνες που φροντίζω και εγώ να ακολουθώ για τον εαυτό μου, προκειμένου να αισθάνομαι το δυνατό περισσότερο ασφαλής στο άμεσο περιβάλλον μου.
α) Εργασιακό περιβάλλον: είναι σημαντικό να εργαζόμαστε σε έναν χώρο που είτε μας αποδέχονται για αυτό που είμαστε είτε απλά μας ανέχονται, σεβόμενοι την ιδιωτική μας ζωή.
β) Κατοικία – περιοχή διαβίωσης: αποφεύγουμε περιοχές μη φιλικές στα lgbt άτομα, όπου έχουν καταγραφεί πολλά περιστατικά βίας ή αυξημένη επιθετικότητα. Μένουμε σε αναβαθμισμένες περιοχές, όπου η εγκληματικότητα εν γένει είναι χαμηλή, αλλά και η ποιότητα των ανθρώπων είναι εξαιρετικά καλύτερη.
γ) Έξοδος: κυκλοφορούμε όσο το δυνατόν περισσότερο μαζί με φίλους και γνωστούς, όσο πιο πολλοί τόσο πιο καλά. Αυτό σίγουρα αποθαρρύνει τον οποιοδήποτε να κινηθεί επιθετικά εναντίων μας.
δ) Εκπαίδευση στην αυτοάμυνα: είναι πολύ σημαντικό να είναι κάποιος προετοιμασμένος να αντιμετωπίσει μία επιθετική συμπεριφορά με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο. Η εκπαίδευση αυτή μπορεί είτε να συμβάλει στο να αποθαρρύνει τον θύτη να ασκήσει τελικά βία είτε να αποκρούσει αυτή καθεαυτή τη βία, με τρόπο γρήγορο και αποτελεσματικό, ώστε να κερδίσουμε χρόνο για να διαφύγει άμεσα. ΠΡΟΣΟΧΗ! Δεν αναφέρομαι στην εκπαίδευση στα μαχητικά σπορ, πχ. kick boxing, mai tai κλπ. Ο σκοπός μας δεν είναι να γνωρίζουμε πώς να παίζουμε ξύλο, αλλά να μπορούμε να διαχειριζόμαστε τη βία που μας ασκείται με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο, ώστε να απεμπλακούμε από μία τέτοια κατάσταση το συντομότερο δυνατό και με τις λιγότερες απώλειες και αυτό επιτυγχάνεται μόνο με τη βοήθεια έμπειρων εκπαιδευτών που γνωρίζουν πώς να αντιμετωπίσουν τις συγκεκριμένες καταστάσεις και προτείνουν πολύ συγκεκριμένης φιλοσοφίας μεθόδους αυτοάμυνας.
- Εσείς παραδίδετε μαθήματα αυτοάμυνας στο χώρο σας;
ΕΕ: Φυσικά! Έχουν πολλές φορές στο παρελθόν ζητήσει τη βοήθειά μου άτομα που έχουν βιώσει παρόμοιες καταστάσεις και γι’αυτό και εγώ έχω πλέον προσαρμόσει τη διδασκαλία μου στις ανάγκες που επιβάλλει η ψυχοσύνθεση ενός θύματος βίας, προβάλλοντας περισσότερο την τέχνη της μη-βίας, μέσα από πνευματικές και σωματικές ασκήσεις που καθιστούν το άτομο κατάλληλα προετοιμασμένο να διαχειριστεί μία τέτοια κατάσταση. Για όσους αισθάνονται ότι χρειάζονται τη βοήθειά μου είτε απλά επιθυμούν να πάρουν μία γεύση από την μέθοδο αυτοάμυνας που διδάσκω, τους προσκαλώ στο studio ΑΜΑΖΩΝ, που βρίσκεται στη Λεωφ. Κύπρου 163 – 167 στην Αργυρούπολη, όπου εκτός από τεχνικές αυτοάμυνας διδάσκουμε Kung Fu, Ninja, Τοξοβολία, Yoga και Tai Chi.
- Ευχαριστούμε πολύ για τις πολύτιμες κατευθύνσεις που παρέχετε στους αναγνώστες μας και ευχόμαστε και ελπίζουμε σε κάθε περίπτωση που χρήζει βοήθεια να υπάρχει ένας έμπειρος άνθρωπος σαν και εσάς να βοηθήσει.
ΕΕ: Να ‘στε καλά για τα καλά σας λόγια, σας ευχαριστώ πολύ για την ευκαιρία που μου δώσατε μέσω του blog σας να προβάλλουμε με έναν πιο οργανωμένο και μεθοδευμένο τρόπο τα εργαλεία-λύσεις που χρειάζεται κανείς για να αντιμετωπίσει κάποιον που του ασκεί βία και εύχομαι από δω και στο εξής, σε συνδυασμό με τη δυναμική κινητικότητα της lgbtqi κοινότητας, τα ομοφοβικά/τρανσφοβικά περιστατικά να αντιμετωπίζονται με τη δέουσα προσοχή και ετοιμότητα από την Πολιτεία, τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και σε επίπεδο διαχείρισης. Μακάρι να ζήσουμε να δούμε τις ημέρες εκείνες όπου η ομοφοβία και η τρανσφοβία θα έχουν πλέον εξαλειφθεί!
Αν έχετε ερωτήματα ή απλά επιθυμείτε να επικοινωνήσετε me την Ελίζα Ελευθερίου, μπορείτε είτε να μέσω του Proud Press είτε να στείλετε email στο amazonglyfada@gmail.com ή ακόμα και να επισκεφθείτε τον ιστότοπο του studio ΑΜΑΖΩΝ (Λεωφ. Κύπρου 163-167, Αργυρούπολη) στην ηλεκτρονική διεύθυνση amazonglyfada.blogspot.gr. Επίσης, το προφίλ της Ελίζας στο facebook είναι www.facebook.com/amazonglyfada.gr. Η ίδια είναι πολύ φιλική και μας δήλωσε πως θα απαντήσει άμεσα σε κάθε ενδιαφερόμενο.
Στα πλαίσια της παρακάτω συνέντευξης, θα θέλαμε να ξεκαθαρίσουμε ότι το μίσος, η ρατσιστική συμπεριφορά και η άσκηση βίας εκ μέρους του θύτη δεν δικαιολογούνται σε καμία περίπτωση, όποια και να είναι η βαθύτερη αιτία που τον οδήγησε σε μία κατά μέτωπο επίθεση, λεκτική ή/και σωματική, ενάντια στο θύμα. Το θύμα μίας βίαιης συμπεριφοράς δεν μπορεί να είναι και δεν είναι ΠΟΤΕ προκλητικό, σε καμία περίπτωση ΔΕΝ αξίζει να του ασκηθεί βία και σίγουρα ΔΕΝ έχει την ευθύνη, ολική ή μερική, για την επιθετική συμπεριφορά του θύτη.
Ωστόσο είναι γεγονός ότι τα lgbt άτομα αποτελούν στόχο τέτοιων ατόμων ή ομάδων, που επιλέγουν να τρομοκρατούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, μιας και η διαφορετικότητα για αυτούς αποτελεί απειλή!
Τι μπορούμε να κάνουμε, λοιπόν, προκειμένου να απεμπλακούμε από ένα τέτοιο συμβάν;
Καταρχάς, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τι είναι αυτό που μπορεί να «προκαλέσει» τη βίαιη συμπεριφορά ενός τέτοιου ανεγκέφαλου ατόμου…
- Τι είναι αυτό που προκαλεί το θύτη να επιτεθεί στο θύμα;
ΕΕ: Το πρώτο πράγμα που παρατηρεί ο θύτης είναι η εμφάνιση, δηλαδή το ντύσιμο, το έντονο βάψιμο κλπ. Αν η εμφάνιση παραπέμπει σε συγκεκριμένα κοινωνικά στερεότυπα – μη αποδεκτά από τον θύτη, ας πούμε ότι είναι το πρώτο καμπανάκι βάσει της «λογικής» του θύτη.
- Τι όμως είναι αυτό που ωθεί ένα άτομο να μετατρέψει τον θυμό του σε βίαιο ξέσπασμα;
ΕΕ: Αν εξαιρέσουμε το γεγονός ότι τα πραγματικά αίτια αυτής της συμπεριφοράς βρίσκονται στην ψυχοσύνθεση του θύτη, πιστεύω ότι αυτό που δρα καταλυτικά στο να ασκήσει ένα τέτοιο άτομο βία είναι το βλέμμα του θύματος, ειδικά το ειρωνικό βλέμμα, και σίγουρα η αντίδραση του θύματος (σωματική, λεκτική) στην επίθεση που δέχεται. Αν θέλουμε να αποφύγουμε μία τέτοια συμπεριφορά, πρέπει να κάνουμε πως δεν ακούμε, να μην εμπλακούμε σε συζήτηση με τον θύτη, γιατί αυτό θα τον «προκαλέσει» ακόμη περισσότερο. Πάνω στην ένταση κάτι θα ειπωθεί ή η γλώσσα του σώματος θα γίνει τέτοια, που το βίαιο ξέσπασμα θα είναι αναπόφευκτο. Επιπλέον, έχοντας υπόψιν μας ότι δεν θα του μιλήσουμε καθόλου, θα πρέπει να μην τον κοιτάξουμε ευθέως στα μάτια παραπάνω από δύο δευτερόλεπτα. Σαν να τον προσπερνάμε. Διαφορετικά, τον ενθαρρύνουμε να μας πλησιάσει.
- Πως αντιδράμε στην περίπτωση που ο θύτης προσπαθεί να μας προκαλέσει με τέτοιο τρόπο, ώστε να επιτεθούμε εμείς πρώτοι σε εκείνον, επιζητεί δηλαδή τη βία;
ΕΕ: Πρέπει να δείξουμε ψυχραιμία, να μην τον κοιτάξουμε στα μάτια σε καμία περίπτωση, να μην σταθούμε μπροστά του και να μην αντιδράσουμε σε ό,τι και αν μας πει, ούτε λεκτικά ούτε σωματικά.
Ακόμα και αν αυτός μας πλησιάσει και σταθεί μπροστά μας, εκβιάζοντας με αυτόν τον τρόπο την αντίδρασή μας, δεν τον κοιτάζουμε στα μάτια, κάνουμε μεταβολή και τον προσπερνάμε. Σίγουρα είναι ακόμη καλύτερο, εφόσον βρίσκεστε στο δρόμο, με την πρώτη ευκαιρία να μπείτε μέσα σε ένα οποιοδήποτε κατάστημα, όπου πιθανόν να υπάρχει προσωπικό ασφαλείας, ώστε να αποφύγετε την περαιτέρω κλιμάκωση και να ζητήσετε βοήθεια, αν αισθάνεστε ότι την χρειάζεστε.
- Τι κάνουμε όμως όταν οι θύτες είναι πολλοί και μας περικυκλώνουν, ώστε να μην μπορούμε να ξεφύγουμε;
ΕΕ: Σε αυτή την περίπτωση, δυστυχώς δεν μπορούμε να αποφύγουμε την εμπλοκή μας μαζί τους. Ωστόσο, υπάρχουν μερικοί έξυπνοι τρόποι διαχείρισης που μπορούν να δράσουν ανασταλτικά, ώστε τελικά να αποφύγουμε τα χειρότερα, όπως:
α) Να λιποθυμήσουμε. Παίζουμε όσο το δυνατόν καλύτερο θέατρο. Δείχνουμε ότι έχουμε τρομοκρατηθεί, ότι φοβόμαστε πολύ και λιποθυμούμε. Σίγουρα δεν περιμένουν τέτοια αντίδραση και είναι πολύ πιθανόν να φοβηθούν και να αρχίσουν να τρέχουν μακριά.
β) Προφασιζόμαστε ιατρικό πρόβλημα. Όμως, είναι πολύ σημαντικό σε αυτό το σημείο να μην ανοίξουμε συζήτηση για κάποιο δήθεν ιατρικό πρόβλημα. Δεν επιζητούμε να μας λυπηθούν οι θύτες γιατί για παράδειγμα έχουμε καρκίνο. Αντίθετα, παίζουμε θέατρο! Δεν λέμε τι έχουμε, αλλά υποκρινόμαστε το σύμπτωμα, όπως τους σπασμούς μιας επιληψίας ή ένα καρδιακό επεισόδιο. Αυτό σίγουρα θα τους τρομάξει! Καλό θα ήταν να έχουμε εμείς προετοιμάσει λίγο τον εαυτό μας έτσι, ώστε αν τυχόν ποτέ μας συμβεί να μας επιτεθούν πολλά άτομα, να μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον τρόπο αποφυγής.
γ) Μπαίνουμε στη θέση τους. Αυτή η περίπτωση είναι αρκετά δύσκολη και απαιτεί, εκτός από εξαιρετική ψυχραιμία, και δεξιοτεχνία στον λόγο, ώστε μέσω της συζήτησης να τους «τουμπάρουμε». Για παράδειγμα, λέμε ότι και εμείς στηρίζουμε την ιδεολογία τους ή είμαστε πχ κατά μιας άλλης κοινωνικής ομάδας, την οποία επίσης έχουν στοχοποιήσει και τους ρωτάμε γιατί επιτίθενται σε εμάς και δεν κυνηγούν τους άλλους. Σίγουρα δεν ακούγεται σωστό, ωστόσο πρέπει να θυμάστε ότι εκείνη τη στιγμή παίζεται η ζωή σας, οπότε το να πείτε ένα τέτοιο ψέμα είναι απόλυτα θεμιτό!
- Πώς πρέπει κανείς να διαχειριστεί ένα τέτοιο περιστατικό, όταν η βία ασκείται από μέλος της οικογένειάς του;
ΕΕ: Εδώ το πράγμα περιπλέκεται αρκετά και σίγουρα απαιτεί εντελώς διαφορετική φιλοσοφία δράσης, η οποία εξαρτάται από το αν το συμβάν είναι μη προβλέψιμο ή δυστυχώς είναι επαναλαμβανόμενο, καθώς και από ποιο μέλος της οικογένειας ή του ευρύτερου οικογενειακού κύκλου ασκείται η βία.
Για παράδειγμα, αν το συγκεκριμένο άτομο μας έχει απειλήσει πολλές φορές στο παρελθόν ότι θα ασκήσει βία ή το έχει κάνει και φοβόμαστε ότι θα το ξανακάνει, θα ήταν αρκετά έξυπνο να του πούμε ότι έχουμε αφήσει κάποιο σημείωμα σε κάποιο άτομο - ενήλικα που εμπιστευόμαστε και ότι αν μας συμβεί κάτι, αυτό το τρίτο άτομο θα κινηθεί νομικά εναντίον του. Δείχνεις ότι περιμένεις ότι θα ασκήσει βία και σχεδόν τον προκαλείς (βάρα ρε να δεις τι έχει να γίνει έτσι και κάνεις πως με
αγγίζεις!!!) να την ασκήσει. Αυτό μπορεί να δράσει ανασταλτικά, γιατί , πέρα από το ότι ο θύτης μπορεί να σκεφτεί ότι θα έχει συνέπειες η συμπεριφορά του, μειώνεται και η δύναμη/φόρα που έχει πάρει για να μας επιτεθεί, αφού πλέον αντιλαμβάνεται ότι δεν μας έχει αιφνιδιάσει, κι άρα δεν έχει το πάνω χέρι. Επομένως, αν δείξουμε ότι περιμέναμε να συμπεριφερθεί κατ’ αυτόν τον τρόπο, ενδέχεται να κάνει πίσω.
Και στις δύο περιπτώσεις, δηλαδή είτε το άτομο αυτό μας επιτίθεται για πρώτη φορά και δεν το περιμέναμε είτε μας έχει επιτεθεί και στο παρελθόν, ένας επιπλέον τρόπος διαχείρισης είναι τη στιγμή της επίθεσης να τον απειλήσουμε ως εξής:
«Αν δεν με σκοτώσεις, δεν πρόκειται να το κρύψω… θα το πω σε όλους ότι μου επιτέθηκες και θα σε κάνω ρεζίλι παντού!! Κι αν με σκοτώσεις, θα σε βρουν γρήγορα και θα σε κλείσουν φυλακή, γιατί δεν είσαι επαγγελματίας δολοφόνος!!!»
Στην περίπτωση της οικογένειας επιβάλλεται να ανοίξουμε συζήτηση, διότι με αυτόν τον τρόπο εκτονώνεται η οργή.
- Σε περίπτωση που η βία είναι αναπόφευκτη, τι συμβουλεύετε τα θύματα;
ΕΕ: Σε κάθε περίπτωση, εφόσον αντιλαμβάνεται κανείς ότι το άτομο ή τα άτομα απέναντί του είναι αποφασισμένα να ασκήσουν βία, μία πολύ έξυπνη και ταυτοχρόνως αιφνιδιαστική κίνηση είναι να καθίσει οκλαδόν κάτω. Όχι στα γόνατα, αλλά οκλαδόν. Με αυτό τον τρόπο, δείχνουμε ότι αυτό που πάει να συμβεί δεν τιμάει τον επιτιθέμενο ούτε τον εξυμνεί, διότι εκείνη τη στιγμή το θύμα είναι αδύναμο, μιας και βρίσκεται σε κατώτερη θέση. Επομένως, ο θύτης δεν μπορεί να αντλήσει δύναμη ή κύρος (και να δειχθεί στα υπόλοιπα μέλη της ομάδας του) με το να επιτεθεί σε κάποιον ανυπεράσπιστο και (θεωρητικά) κατώτερο. Σημαντικό είναι να θυμόμαστε ότι τη στιγμή που βρισκόμαστε οκλαδόν, θα πρέπει να μιλάμε για τον εαυτό μας με υποτιμητικούς όρους, προκειμένου να ενισχύσουμε την εικόνα του κατώτερου (σε όλα τα επίπεδα) και αδύναμου. Για παράδειγμα, να αναφέρουμε πως δεν είμαστε τίποτα περισσότερο από ένα μυρμήγκι ή ότι είμαστε φτωχοί, άνεργοι και αξιοθρήνητοι, οι ίδιοι κλαίμε για την «αναπηρία» μας και δεν καταλαβαίνουμε πως ένα τόσο μικρό και ποταπό ανθρωπάκι αξίζει την προσοχή του θύτη.
Ακούγεται ακραίο, αλλά πρέπει να θυμόμαστε ότι εκείνη τη στιγμή η ζωή μας είναι στα χέρια του επιτιθέμενου. Το να τον κάνουμε να αισθανθεί ανώτερος, μιας και αυτό είναι το ζητούμενο για τον θύτη, παίζοντας θέατρο, μπορεί να μας γλυτώσει από τα χειρότερα, μιας και ως ανώτερος μπορεί και να θελήσει να φανεί και μεγαλόψυχος, αναβαθμίζοντας ακόμα περισσότερο την εικόνα και την υπεροχή του. Ο θύτης αντιλαμβάνεται με αυτόν τον τρόπο ότι δεν θα κερδίσει τίποτα περισσότερο ασκώντας βία πάνω μας.
- Εσείς έχετε βιώσει ποτέ τέτοια περιστατικά βίας;
ΕΕ: Αρκετές φορές, κατά τη διάρκειας της νυχτερινής μου διασκέδασης, είτε λόγω του επαγγέλματός μου, καθώς έχω δουλέψει ως ασφάλεια σε επιχειρήσεις, είτε λόγω της προφανής «διαφορετικής» μου φύσης, μιας και ανήκω και εγώ στην lgbt κοινότητα και αυτή μου η ιδιότητα με στοχοποιεί.
- Υπάρχει κάποια κατηγορία θύτη, η οποία απαιτεί εντελώς διαφορετική μεταχείριση σε σχέση με όλους τους προαναφερθέντες τρόπους;
ΕΕ: Υπάρχουν οι εξής κατηγορίες, τις οποίες μπορούμε πολύ δύσκολα να αποφύγουμε:
α) Μπράβοι – Επαγγελματίες: η ενδεδειγμένη αντίδραση είναι να προφασιστούμε πως είδαμε την αστυνομία να περνάει. Επιπλέον, μπορούμε να πούμε ότι στον χώρο που βρισκόμαστε υπάρχουν κάμερες παρακολούθησης και επομένως καταγράφονται τα πάντα ή ακόμα και ότι από στιγμή σε στιγμή θα έρθουν φίλοι να μας συναντήσουν. Όλα αυτά μπορούν να τους κάνει να αναθεωρήσουν και να μην επιτεθούν.
β) Άτομα κάτω από την επήρεια ουσιών σε κατάσταση παροξυσμού: η ενδεδειγμένη αντίδραση είναι ίδια με την κατηγορία (α), ωστόσο μπορούμε πάλι να παίξουμε θέατρο, προφασιζόμενοι ότι και εμείς ανήκουμε στην ίδια κατηγορία με αυτούς, είμαστε δηλαδή εθισμένοι σε ουσίες και ότι τα βγάζουμε πέρα δύσκολα.
γ) Συμμορίες: η ενδεδειγμένη αντίδραση είναι ίδια με την κατηγορία (α).
δ) Ακροδεξιές ομάδες – τάγματα εφόδου: εκτός από το να προφασιστούμε πως είδαμε την αστυνομία, ένας άλλος τρόπος αντίδρασης είναι να υποστηρίξουμε ότι έχουμε την ίδια ιδεολογία, ότι τους υποστηρίζουμε και ταυτοχρόνως τους προτρέπουμε όλοι μαζί να πάμε να κυνηγήσουμε κάποιους άλλους, που γνωρίζουμε ότι αποτελούν επίσης στόχο. Έτσι κερδίζουμε χρόνο και πάνω στην αναμπουμπούλα μπορούμε να βρούμε τρόπο να διαφύγουμε.
ε) Κακοτοπιές - χωρίς έξοδο "κινδύνου": είναι σημαντικό να αποφεύγουμε χώρους και μέρη που είναι επίφοβα, όπως σκοτεινά δρομάκια, περίεργα στενά, χώρους χωρίς εξόδους διαφυγής σε περίπτωση ανάγκης. Πολύ μεγάλη προσοχή στις τουαλέτες που δεν χωρίζονται σε ανδρών και γυναικών και σε κάθε περίπτωση μην πηγαίνετε μόνοι σας!
- Εν κατακλείδι λοιπόν, ποιος είναι αυτός που μπορεί να αποφύγει ένα βίαιο περιστατικό εναντίων του;
ΕΕ: Σίγουρα ο άνθρωπος που θα κατορθώσει να διατηρήσει την ψυχραιμία του, να κρατήσει χαμηλά το κεφάλι, χωρίς να δείξει την παραμικρή αντίδραση και απλά να φύγει μακριά από τον θύτη, έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να αποφύγει ένα τέτοιο περιστατικό. Επίσης, ο πολύ έξυπνος, που δεν μιλάει πολύ, αλλά ξέρει να παίζει θέατρο εκεί που χρειάζεται, έχει εξίσου καλές πιθανότητες να αποκλιμακώσει κατά κάποιον τρόπο την κατάσταση και να απεμπλακεί από ένα τέτοιο συμβάν αρτιμελής και ακέραιος. Το βέβαιο είναι ότι ένα άτομο, το οποίο έχει προετοιμαστεί κατάλληλα για μία τέτοια επίθεση, δηλαδή έχει εκπαιδευτεί σε αυτοάμυνα, ενδεχομένως να έχει εκπαιδευτεί και σε κάποιο κρυφό όπλο, έχει προετοιμαστεί ψυχολογικά, ώστε να μπορεί άμεσα να αξιολογήσει την κατάσταση και να αντιδράσει καταλυτικά, παίρνοντας πρωτοβουλία και επομένως μην αφήνοντας τον θύτη να τον εγκλωβίσει σε αυτή την κατάσταση βίας, μπορεί να διαχειριστεί πολύ καλύτερα τα πράγματα.
- Τέλος, έχετε κάτι να συμβουλέψετε τα lgbt άτομα που κυκλοφορούν πλέον «εκτός ντουλάπας» και κατά κάποιο τρόπο «οπλοφορούν» με τη διαφορετικότητά τους;
ΕΕ: Αυτό που έχω να δώσω ως συμβουλή είναι οι κανόνες που φροντίζω και εγώ να ακολουθώ για τον εαυτό μου, προκειμένου να αισθάνομαι το δυνατό περισσότερο ασφαλής στο άμεσο περιβάλλον μου.
α) Εργασιακό περιβάλλον: είναι σημαντικό να εργαζόμαστε σε έναν χώρο που είτε μας αποδέχονται για αυτό που είμαστε είτε απλά μας ανέχονται, σεβόμενοι την ιδιωτική μας ζωή.
β) Κατοικία – περιοχή διαβίωσης: αποφεύγουμε περιοχές μη φιλικές στα lgbt άτομα, όπου έχουν καταγραφεί πολλά περιστατικά βίας ή αυξημένη επιθετικότητα. Μένουμε σε αναβαθμισμένες περιοχές, όπου η εγκληματικότητα εν γένει είναι χαμηλή, αλλά και η ποιότητα των ανθρώπων είναι εξαιρετικά καλύτερη.
γ) Έξοδος: κυκλοφορούμε όσο το δυνατόν περισσότερο μαζί με φίλους και γνωστούς, όσο πιο πολλοί τόσο πιο καλά. Αυτό σίγουρα αποθαρρύνει τον οποιοδήποτε να κινηθεί επιθετικά εναντίων μας.
δ) Εκπαίδευση στην αυτοάμυνα: είναι πολύ σημαντικό να είναι κάποιος προετοιμασμένος να αντιμετωπίσει μία επιθετική συμπεριφορά με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο. Η εκπαίδευση αυτή μπορεί είτε να συμβάλει στο να αποθαρρύνει τον θύτη να ασκήσει τελικά βία είτε να αποκρούσει αυτή καθεαυτή τη βία, με τρόπο γρήγορο και αποτελεσματικό, ώστε να κερδίσουμε χρόνο για να διαφύγει άμεσα. ΠΡΟΣΟΧΗ! Δεν αναφέρομαι στην εκπαίδευση στα μαχητικά σπορ, πχ. kick boxing, mai tai κλπ. Ο σκοπός μας δεν είναι να γνωρίζουμε πώς να παίζουμε ξύλο, αλλά να μπορούμε να διαχειριζόμαστε τη βία που μας ασκείται με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο, ώστε να απεμπλακούμε από μία τέτοια κατάσταση το συντομότερο δυνατό και με τις λιγότερες απώλειες και αυτό επιτυγχάνεται μόνο με τη βοήθεια έμπειρων εκπαιδευτών που γνωρίζουν πώς να αντιμετωπίσουν τις συγκεκριμένες καταστάσεις και προτείνουν πολύ συγκεκριμένης φιλοσοφίας μεθόδους αυτοάμυνας.
- Εσείς παραδίδετε μαθήματα αυτοάμυνας στο χώρο σας;
ΕΕ: Φυσικά! Έχουν πολλές φορές στο παρελθόν ζητήσει τη βοήθειά μου άτομα που έχουν βιώσει παρόμοιες καταστάσεις και γι’αυτό και εγώ έχω πλέον προσαρμόσει τη διδασκαλία μου στις ανάγκες που επιβάλλει η ψυχοσύνθεση ενός θύματος βίας, προβάλλοντας περισσότερο την τέχνη της μη-βίας, μέσα από πνευματικές και σωματικές ασκήσεις που καθιστούν το άτομο κατάλληλα προετοιμασμένο να διαχειριστεί μία τέτοια κατάσταση. Για όσους αισθάνονται ότι χρειάζονται τη βοήθειά μου είτε απλά επιθυμούν να πάρουν μία γεύση από την μέθοδο αυτοάμυνας που διδάσκω, τους προσκαλώ στο studio ΑΜΑΖΩΝ, που βρίσκεται στη Λεωφ. Κύπρου 163 – 167 στην Αργυρούπολη, όπου εκτός από τεχνικές αυτοάμυνας διδάσκουμε Kung Fu, Ninja, Τοξοβολία, Yoga και Tai Chi.
- Ευχαριστούμε πολύ για τις πολύτιμες κατευθύνσεις που παρέχετε στους αναγνώστες μας και ευχόμαστε και ελπίζουμε σε κάθε περίπτωση που χρήζει βοήθεια να υπάρχει ένας έμπειρος άνθρωπος σαν και εσάς να βοηθήσει.
ΕΕ: Να ‘στε καλά για τα καλά σας λόγια, σας ευχαριστώ πολύ για την ευκαιρία που μου δώσατε μέσω του blog σας να προβάλλουμε με έναν πιο οργανωμένο και μεθοδευμένο τρόπο τα εργαλεία-λύσεις που χρειάζεται κανείς για να αντιμετωπίσει κάποιον που του ασκεί βία και εύχομαι από δω και στο εξής, σε συνδυασμό με τη δυναμική κινητικότητα της lgbtqi κοινότητας, τα ομοφοβικά/τρανσφοβικά περιστατικά να αντιμετωπίζονται με τη δέουσα προσοχή και ετοιμότητα από την Πολιτεία, τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και σε επίπεδο διαχείρισης. Μακάρι να ζήσουμε να δούμε τις ημέρες εκείνες όπου η ομοφοβία και η τρανσφοβία θα έχουν πλέον εξαλειφθεί!
Αν έχετε ερωτήματα ή απλά επιθυμείτε να επικοινωνήσετε me την Ελίζα Ελευθερίου, μπορείτε είτε να μέσω του Proud Press είτε να στείλετε email στο amazonglyfada@gmail.com ή ακόμα και να επισκεφθείτε τον ιστότοπο του studio ΑΜΑΖΩΝ (Λεωφ. Κύπρου 163-167, Αργυρούπολη) στην ηλεκτρονική διεύθυνση amazonglyfada.blogspot.gr. Επίσης, το προφίλ της Ελίζας στο facebook είναι www.facebook.com/amazonglyfada.gr. Η ίδια είναι πολύ φιλική και μας δήλωσε πως θα απαντήσει άμεσα σε κάθε ενδιαφερόμενο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου